Vücudun değişik bölgelerinde ortaya çıkan, zor iyileşen ya da iyileşmeyen doku bozulmalarının bakımı ve tedavisidir.
Akut Yara: Kesik, sıyrık ve yanık gibi nedenlerden dolayı oluşan ve 3-4 hafta içerisinde iyileşmesi beklenen yaralardır.
Kronik Yara: Yatağa bağımlılık, damar yetmezliği, diyabet hastalığı gibi durumlar sonucu oluşan ve 6-8 haftadan beri iyileşmemiş, kalıcılık gösteren yaralardır.
Kronik Yaralar Nasıl Oluşur?
• Süreğen bir rahatsızlık sonucu – kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği vb.–
• İleri derecede beslenme bozukluğu sonucu,
• Damar ve sinir sistemini etkileyen ilerlemiş şeker hastalığı sonucu,
• Dolaşım bozuklukları sonucu,
• Uzun süreli yatışlar ve tekerlekli sandalye kullanımı sonrası oluşan basıya maruz kalma sonucu,
• Radyoterapi sonrası doku iyileşmesinin ve kanlanmasının bozulması sonucu oluşur.
Kronik Yara Çeşitleri Nelerdir?
En sık görülen kronik yara çeşitleri yatak yarası yani bası yarası, diyabetik ayak ve varis yaralarıdır.
Bası Yarası Nedir?
Yatağa ya da tekerlekli sandalyeye bağımlı kişilerde, vücut ağırlığının oluşturduğu basınç nedeniyle yumuşak dokulara baskı olur. Kemik çıkıntısı ile yatak arasında sıkışan bu dokuların dolaşımı bozulur ve nihayetinde dokularda hasar meydana gelir. Bu hasar belli bir seviyeye ulaştığında bası yarası veya tıptaki ismiyle dekübitüs veya dekübit ülseri oluşur. Bası yaralarının oluşmasında ileri yaş, yetersiz beslenme, yetersiz sıvı alımı, obezite, yüksek tansiyon, diyabetik duyu kaybı, idrar tutamama risk faktörleridir. Sürtünmenin fazla olup cildin gergin kalması, vücut sıcaklığının yüksek olması ve cildin ıslak bırakılması yaraların oluşumunu kolaylaştırır.
Bası Yarası Ne Zaman Oluşur?
Otururken (kuyruk sokumu üzerinde, omuzda kürek kemikleri üzerinde, kalçada kaba etlerde, dirseklerde, topukta)
Sırt üstü yatarken (başın arka tarafında, omuzda kürek kemikleri üzerinde, kalçada, dirseklerde, kuyruk sokumu üzerinde, topukta, ayak parmaklarında)
Omuz üzerinde yatarken (kulaklarda, omuzun yan tarafında, leğen kemiğinin yan bölgelerinde, kalçada, dizde, ayak bilekleri yan çıkıntılarında)
Yüz üstü yatarken (yüz, omuz, leğen kemiği, diz, bileklerin çıkıntılarında) oluşabilir.
Bası Yaralarının Oluşması Nasıl Önlenir?
Hareket azlığı ve hareketsizlik, yetersiz ve dengesiz beslenme, idrar veya dışkı tutamama ve yetersiz sıvı alımı gibi hastaya bağlı faktörler doktor gözetiminde kontrol altına alınmalıdır. Oturma veya yatma durumundan dolayı derinin maruz kaldığı basıncın kontrolü, oda ve vücut ısısının yönetilmesi, cildin nemli kalmaması ve yatma ve oturma pozisyonunun doğru olması gibi hastanın bakımını ilgilendiren konulara özel gösterilmeli, daha ciddi komplikasyonlar oluşmadan profesyonel destek alınmalıdır.
Bası Yarasının Evrelere Göre Tedavisi:
1 Evre: Kişinin yatağının ya da tekerlekli sandalye kullanıyor ise tekerlekli sandalye minderinin basınç azaltıcı ve basıncı yayma özelliğine sahip bir yatak veya minderle değiştirilmesi önerilir. Aynı şekilde hasta yatağının üzerinde içerisinde havayı sürekli sirküle eden havalı yatak konulabilir. Hastanın yatış pozisyonuna dikkat edilmesi ve gün içerisinde 2 saatte bir pozisyon değiştirilmesi, vücut hijyeninin sağlanması, nemin azaltılması ve hastanın beslenme düzeninin iyileştirilmesi de dikkat edilmesi gereken diğer hususlardır.
2 Evre: Yaranın dikkatlice değerlendirilmesi çok önemlidir çünkü birçok yatak yarasında yara, yüzeyde gibi görünse de derin dokulara sıçramış yani 3. evreye geçmiş olabilir. Bu evrede tıpkı 1. evrede olduğu üzere yaraya sebep olan basınç ortadan kaldırılmalıdır. Bununla birlikte yara enfeksiyondan korunmalı ve düzenli pansuman yapılmalıdır.
3 Evre: Bu evrede öncelikle yara yatağındaki enfeksiyonun sona erdirilmesi sağlanır. Antibiyotik kullanımı, yara etrafındaki ölü dokunun temizlenmesi ve doğru malzemeler ile düzenli pansuman uygulaması gereklidir. Yaranın kendiliğinden kapanması ve iyileşmesi uzun bir süre süreceği için genellikle cerrahi müdahale gerekebilir. Bu aşamada hastanın protein ve enerji açısından zengin bir beslenme rejimi uygulaması çok kritiktir.
4 Evre: Yaranın tedavisi 3. evredeki gibidir ancak kemik dokusu da etkilendiği için hasarlı ve enfekte dokuların cerrahi olarak çıkarılması ve yaranın temizlenmesi için daha kapsamlı uygulamalar gerekebilir.
Bası Yarası Hemşirelik Bakımı: Bası yarası bakımı ve tedavisinde uluslararası platformlarda kabul görmüş ölçekler ile tespit ve tedavi imkanlarını kullanmaktayız. Tedavi sürecinde bu ölçeklere göre oluşan değişiklikler ve görsel kanıtlar sistematik olarak raporlanarak, tedavi gören kişi ve ailesini sürece dahil edilmektedir.
Günümüzde çok çeşitli pansuman malzemesi ve yara örtüsü mevcuttur, ekibimiz bakım ve tedavi için en ideal ürün tercihini yaparken, mevcut ürün yelpazesinden aynı zamanda ekonomik olan çözümleri tercih etmektedir.
Evinizde sunabileceğimiz yara bakım ve tedavi hizmetleri konusunda bilgi almak için 0224 443 46 46 / 0539 338 64 90 telefon numaralarından bizlere ulaşabilirsiniz.
Evde Bakım Merkezi Yara Bakımı ve Tedavisi Konusunda Nasıl Bir Destek Sağlar?
Hedef doku kaybını önleyerek, dokunun tekrar canlanmasını sağlamak ve enfeksiyon riskini önlemektir. Yaranın akut veya kronik olması, yara lezyonunun genişliği ve derinliğinin yanı sıra, kişinin yaşı, beslenme durumu, sistemik hastalıkları ve kişiye özgü tedavi durumu gibi faktörler yara bakım sürecini etkiler.
Yara bakım ve tedavi hizmetlerimiz yara bakım hemşiresi tarafından ve Yoğun Bakım Uzmanı olan konsültan doktorumuz gözetiminde sunulmaktadır.
